Jak działają leki na otyłość?

Otyłość to złożona choroba, związana nie tylko z nadmiarem masy ciała oraz tkanki tłuszczowej, ale również z ryzykiem współwystępowania chorób metabolicznych, takich jak nadciśnienie, cukrzyca, dyslipidemia, osteoporoza, czy bezdech senny. Świadomość licznych zagrożeń zdrowotnych powoduje, że obecnie dąży się do dobrania jak najlepszej terapii leczenia otyłości i włączenia jej na jak najwcześniejszym etapie.

Leczenie farmakologiczne otyłości

W pierwszym kroku zaleca się wszystkim pacjentom podjęcie próby leczenia poprzez współpracę z dietetykiem i zmianę nawyków żywieniowych oraz wdrożenie programu aktywności fizycznej.

Jeśli jednak na podstawie prawidłowo przeprowadzonego wywiadu lekarz stwierdza brak skuteczności takich interwencji, a pacjent spełnia odpowiednie kryteria, zaleca się włączenie leczenia farmakologicznego, a więc leków powodujących zmniejszenie wagi.

Obecnie leki na otyłość stosuje się u Pacjentów ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) ≥ 30 kg/m² lub u Pacjentów z BMI ≥ 27 kg/m² z przynajmniej jedną chorobą współistniejąca wynikającą z nieprawidłowej masy ciała (np. dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2).

{{cta}}

Preparaty farmakologiczne stosowane w otyłości‍

Obecnie w Polsce dostępne są dwa najbardziej zalecane preparaty do leczenia otyłości: Mysimba, którego skład to chlorowodorek bupropionu i chlorowodorek naltreksonu oraz analogi ludzkiego glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1). 

Stale prowadzone są badania oceniające skuteczność i bezpieczeństwo kolejnych leków, które mogę poszerzyć możliwości farmakologicznego leczenia otyłości. Pozostajemy na bieżąco ze wszystkimi osiągnięciami i trendami naukowymi.

Mysimba

Mysimba to lek złożony z dwóch preparatów (bupropionu i naltreksonu), które są stosowane samodzielnie w innych wskazaniach. Bupropion wykorzystywany jest w leczeniu uzależnienia od nikotyny oraz w leczeniu depresji. Naltrekson z kolei, to preparat stosowany w przypadku uzależnienia od opioidów, czy alkoholu - w celu wspomagania abstynencji przez zmniejszenie potrzeby jego spożycia.

Połączenie tych dwóch preparatów w jeden produkt leczniczy okazał się skuteczny w zmniejszaniu masy ciała u dorosłych z otyłością. Mechanizm działania leku polega w głównej mierze na pobudzanie układu sytości i podtrzymywaniu silniejszego i długotrwałego uczucia sytości w trakcie i po posiłku oraz na podwyższonym tłumieniu apetytu (uczucia chęci pobierania pokarmu w celu odczucia przyjemności z jedzenia, a nie celem zaspokojenia głodu). 

Analogi GLP-1

Leki z grupy analogów ludzkiego glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1) to preparaty wykorzystywane od dawna w leczeniu cukrzycy. Ze względu na swoje podobieństwo do peptydu glukagonopodobnego typu 1, czyli hormonu jelitowego uwalnianego do krążenia w czasie trawienia pokarmów, uczestniczą w regulacji gospodarki węglowodanowej, obniżając stężenie glukozy we krwi oraz spowalniają opróżnianie żołądka i hamują łaknienie.

Obecnie na terenie Unii Europejskiej dostępne są 2 leki z grupy analogów GLP-1 zarejestrowane przez Europejską Agencję Leków):

-liraglutyd (preparat dostępny pod nazwą farmaceutyczną Saxenda)

-semaglutyd (preparat dostępny pod nazwą farmaceutyczną Ozempic, Wegovy, Rybelsus) - obecnie w dawce zarejestrowanej do leczenia otyłości preparaty są jeszcze niedostępne w Polsce. 

Liraglutyd (preparat o nazwie handlowej Saxenda)

Analog GLP-1 przypominający naturalny ludzki hormon w 97%. Różni się zaledwie dwoma aminokwasami, dzięki czemu jest mniej podatny na enzymy rozkładające hormon i cechuje się wydłużonym działaniem. Mechanizm działania liraglutydu polega na osłabieniu poczucia głodu, nasileniu i wydłużeniu uczucia sytości, co nie tylko pozwala ograniczyć ilość spożywanego pokarmu, ale także zmniejsza chęć podjadania między posiłkami. Towarzyszy temu zmniejszenie masy ciała, BMI, obwodu talii oraz poprawa parametrów metabolicznych - wyrównanie gospodarki węglowodanowej, zmniejszenie stopnia insulinooporności, redukcja magazynowania lipidów, poprawa profilu lipidowego, zwiększenie ochrony układu sercowo-naczyniowego, zmniejszenie stłuszczenia wątroby, redukcja bezdechów sennych.

Semaglutyd (preparat o nazwie handlowej Ozempic, Wegovy, Rybelsus) 

Europejska Agencja Leków oraz amerykańska Agencja Żywności i Leków zarejestrowały najnowszy lek do leczenia otyłości — semaglutyd. Preparat w dawce zarejestrowanej do leczenia otyłości jest jeszcze niedostępny w Polsce, oczekuje się jego wprowadzenia na rynek w bieżącym roku.

Semaglutyd to kolejny analog GLP-1, przypominający ludzki hormon jelitowy w 94%. Modyfikacje aminokwasów w preparacie wydłużyły czas działania semaglutydu, umożliwiając stosowanie leku 1 raz w tygodniu.

Początkowo, tak samo jak liraglutyd, ze względu na dobrą kontrolę gospodarki węglowodanowej, zarejestrowany był do leczenia cukrzycy typu II. Mechanizm działania semaglutydu dotyczy dodatkowo kontroli spożycia pokarmu i zachowań żywieniowych. Poprzez wpływ na układ nagrody w ośrodkach mózgu, zmniejsza chęć sięgania po jedzenie celem odczucia przyjemności. Efektami stosowania preparatu jest zmniejszenie spożycie kalorii, zwiększone uczucie sytości, zwiększenie kontroli nad jedzeniem, zmniejszenie uczucia głodu i apetytu na pokarmy o dużej zawartości tłuszczu oraz zmniejszenie częstotliwości i intensywności łaknienia.

Przyjmowanie semaglutydu umożliwia uzyskanie większej redukcji masy ciała, obwodu talii oraz zawartości tkanki tłuszczowej w porównaniu do innych leków stosowanych w otyłości. Ponadto wykazano lepsze działanie stabilizujące poziom glikemii we krwi, wydzielanie insuliny, poprawę insulinowrażliwości oraz działania ochronnego na układ sercowo-naczyniowy i wątrobę.

Nie wykazano dowodów na bezpieczeństwo i korzystny efekt terapeutyczny łączenia leków na otyłość o różnych mechanizmach działania. W związku z tym nie należy łączyć ze sobą leków na otyłość.