Orlistat - opinie, efekty, bezpieczeństwo

Orlistat (tetrahydrolipostatyna) to preparat znany niegdyś jako popularna opcja wspomagająca odchudzanie, który w ostatnich latach znacząco stracił na znaczeniu w procesie leczenia otyłości. Lek ten to najstarszy i najdłużej zarejestrowany preparat na leczenie choroby otyłościowej. Orlistat jest zarejestrowany do stosowania w Polsce, a także został zatwierdzony przez Europejską Agencję Leków. Mimo że dawniej był szeroko reklamowany i stosowany, obecnie jego popularność znacząco spadła. W artykule przyjrzymy się bliżej temu środkowi farmaceutycznemu, jego mechanizmowi działania, efektom oraz potencjalnym zagrożeniom.

Jak działa orlistat? Dlaczego może być stosowany do leczenia otyłości?

Orlistat działa w unikalny sposób, koncentrując się na procesach trawienia tłuszczów w przewodzie pokarmowym. Jego główny mechanizm polega na blokowaniu aktywności enzymów odpowiedzialnych za rozkładanie tłuszczów, przy czym nie ingeruje on w procesy związane z odczuwaniem głodu czy nasycenia.

Działanie leku skupia się na przewodzie pokarmowym, gdzie skutecznie hamuje proces trawienia i przyswajania lipidów. Szczególnie efektywnie blokuje on wchłanianie triacylogliceroli, które stanowią najważniejszy składnik tłuszczowy w pożywieniu.

Badania wykazały, że stosowanie orlistatu może zmniejszyć wchłanianie tłuszczów nawet o około jedną trzecią. Konsekwencją tego procesu jest obniżenie całkowitej liczby przyjmowanych kalorii. Niestrawiony tłuszcz zostaje następnie wydalony z organizmu w postaci niezmienionej w ciągu doby lub dwóch po przyjęciu leku. 

Orlistat został pierwotnie opracowany jako narzędzie wspomagające walkę z nadmierną masą ciała, szczególnie u osób, które mimo wysiłków związanych z dietą i aktywnością fizyczną nie mogą skutecznie zredukować wagi. Jego główne zalety to:

• Zmniejszenie ilości wchłanianych tłuszczów
• Wspieranie procesu redukcji masy ciała
• Potencjalne obniżenie ryzyka powikłań związanych z otyłością, takich jak cukrzyca czy choroby serca

Badania kliniczne wykazywały, że pacjenci stosujący orlistat mogli utracić dodatkowo 2-3 kilogramy w porównaniu do grupy stosującej placebo, przy równoczesnym przestrzeganiu diety i zwiększeniu aktywności fizycznej.

{{cta}}

Czy orlistat jest bezpieczny?

Orlistat to lek przepisywany pacjentom zmagającym się z nadmierną masą ciała, szczególnie tym, których wskaźnik masy ciała przekracza 28. Chociaż lek był szeroko stosowany, jak każdy lek, nie jest pozbawiony działań niepożądanych. Jego bezpieczeństwo jest uzależnione od indywidualnej reakcji organizmu oraz przestrzegania zaleceń lekarza.

Warto podkreślić, że orlistat nie jest uniwersalnym rozwiązaniem i nie działa u każdego tak samo. Jego skuteczność jest ściśle związana ze zmianą stylu życia, w tym wprowadzeniem odpowiedniej diety niskokalorycznej i zwiększeniem aktywności fizycznej.

Po upływie trzech miesięcy systematycznego przyjmowania preparatu oczekuje się, że pacjent powinien zaobserwować redukcję wagi stanowiącą minimum 5% jego początkowej masy ciała. W sytuacji, gdy nie dochodzi do satysfakcjonującego spadku masy ciała, zaleca się przerwanie kuracji i pilną konsultację z lekarzem prowadzącym celem weryfikacji dotychczasowej strategii terapeutycznej.

Jak długo działa orlistat?

Orlistat charakteryzuje się specyficznym mechanizmem działania w organizmie. Substancja przechodzi przez układ pokarmowy bez całkowitego wchłonięcia i jest następnie wydalana z organizmu razem z kałem. Jednocześnie minimalne ilości jego metabolitów (oznaczonych jako M1 i M3) są usuwane za pośrednictwem żółci.

Zgodnie z badaniami farmakologicznymi, pełne usunięcie orlistatu z organizmu ludzkiego następuje w okresie 3-5 dni od zaprzestania przyjmowania leku.

Kluczową cechą tego preparatu jest jego przejściowy wpływ na procesy trawienne. Orlistat nie powoduje trwałego zahamowania aktywności enzymów odpowiedzialnych za rozkład tłuszczów. Efekt zmniejszonego wchłaniania lipidów występuje wyłącznie w trakcie farmakoterapii, a po jej zakończeniu enzymy trawiące tłuszcze powracają do normalnej aktywności.

Jak prawidłowo przyjmować orlistat?

Stosowanie orlistatu wymaga ścisłego przestrzegania wskazówek lekarskich oraz informacji zawartych w oficjalnej ulotce dołączonej do opakowania. Standardowa dawka terapeutyczna przewiduje przyjmowanie trzech kapsułek po 120 mg dziennie.

Moment przyjęcia leku jest elastyczny i obejmuje kilka opcji:

• Można zażyć kapsułkę tuż przed spożyciem posiłku
• Dopuszczalne jest przyjęcie leku podczas jedzenia
• Można również przyjąć dawkę do godziny po zakończeniu posiłku
• Warto zachować zrównoważoną, niskokaloryczną dietę

Istotne jest, aby nie przyjmować leku w sytuacji opuszczenia posiłku lub spożycia dania całkowicie pozbawionego tłuszczu. Dodatkowo, należy zachować ostrożność i unikać równoczesnego przyjmowania preparatów witaminowych, gdyż orlistat może zakłócać proces wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

{{cta_1}}

Kto nie powinien stosować orlistatu?  

Orlistat jest lekiem stosowanym w leczeniu nadmiernej masy ciała, a decyzję o jego użyciu podejmuje wyłącznie lekarz. Istnieją jednak liczne przeciwwskazania oraz grupy pacjentów, u których stosowanie tego preparatu jest niewskazane lub wymaga szczególnej ostrożności.

Przeciwwskazania do stosowania orlistatu obejmują między innymi:

• Chorych na padaczkę ze względu na ryzyko obniżenia skuteczności leków przeciwpadaczkowych
• Osoby z niedostatecznie wysokim wskaźnikiem masy ciała (poniżej 28 BMI)
• Pacjentów z nadwrażliwością na składniki leku
• Jednostki chorobowe charakteryzujące się zaburzeniami wchłaniania
• Osoby stosujące leki immunosupresyjne, takie jak cyklosporyna
• Kobiety z rozpoznaną cholestazą
• Kobiety będące w ciąży lub karmiące piersią

Dodatkowo wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności:

• W przypadku cukrzycy - wymagana jest ścisła kontrola leczenia przeciwcukrzycowego
• Ze względu na możliwość zaburzenia wchłaniania środków antykoncepcyjnych
• U pacjentów zakażonych HIV z powodu potencjalnego zmniejszenia skuteczności leków przeciwretrowirusowych
• W odniesieniu do osób z niewydolnością nerek lub wątroby

Ponadto lek nie jest rekomendowany dzieciom oraz osobom starszym. Warto pamiętać, że orlistat może negatywnie wpływać na przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Dlatego podczas terapii konieczne jest spożywanie odpowiedniej ilości warzyw i owoców oraz w niektórych przypadkach rozważenie suplementacji witamin.

Czy orlistat jest wydawany na receptę?

Orlistat to aktywny składnik stosowany w preparatach wspomagających redukcję masy ciała, którego przyjmowanie każdorazowo powinno być konsultowane z lekarzem prowadzącym.

Preparat dostępny jest w dwóch wariantach:

• Wersja receptowa, charakteryzująca się dawką 120 mg substancji czynnej w pojedynczej kapsułce
• Wersja ogólnodostępna (bez recepty), zawierająca niższą dawkę 60 mg orlistatu

Oba warianty preparatu mają na celu wspieranie procesu redukcji masy ciała, przy czym różnią się one zawartością substancji aktywnej i sposobem dystrybucji. Mimo, że orlistat jest przystępny cenowo, to ma szereg wad. Przede wszystkim jest źle tolerowany, ponieważ powoduje biegunki tłuszczowe oraz bóle brzucha. Preparat ten służy tylko zmniejszeniu przyjętych kalorii bez wpływu na inne mechanizmy prowadzące do otyłości. Lek jest rzadko stosowany, przez co staje się coraz bardziej trudno dostępny w aptekach.

{{cta_2}}

Jakie działania niepożądane mogą wystąpić podczas stosowania orlistatu?

Przy stosowaniu orlistatu mogą pojawiać się działania niepożądane. Do najczęstszych należą: 

• Tłuszczowe, nieprzyjemnie pachnące stolce
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
• Nietrzymanie stolca
• Bóle brzucha
• Wzdęcia
• Nudności
• Spadek wchłaniania niektórych witamin (A, D, E, K)

Podsumowanie

Orlistat, niegdyś szeroko reklamowany jako rewolucyjny lek wspomagający odchudzanie, obecnie utracił swoją popularność. Mimo że nadal może być stosowany w określonych przypadkach, nie jest już postrzegany jako optymalne rozwiązanie w walce z nadmierną masą ciała.

Współczesna medycyna i dietetyka kładą większy nacisk na kompleksowe podejście do redukcji wagi, obejmujące zrównoważoną dietę, regularna aktywność fizyczną, a w razie potrzeby - profesjonalną opiekę medyczną i psychologiczną.

Przed podjęciem jakichkolwiek działań związanych z farmakologicznym wsparciem odchudzania zawsze należy skonsultować się z lekarzem, który dokona indywidualnej oceny stanu zdrowia i zaproponuje najbardziej odpowiednie rozwiązania.

Czytaj też: Amykretyna - eksperymentalny lek na otyłość od Novo Nordisk