Nadmierna masa ciała to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Współczesny tryb życia, zmieniające się nawyki żywieniowe i stresujące otoczenie sprawiają, że utrzymanie zdrowej wagi może być wyzwaniem. Można czasami usłyszeć lub przeczytać, że najbardziej tyje się od spożywania konkretnych grup produktów - ziemniaków, pieczywa, a nawet owoców. Prawda jest jednak zupełnie inna. Spożywanie konkretnych grup produktów nie jest główną przyczyną tycia i to nie w nich powinno się upatrywać przyczyn. Dlaczego tyjemy? Czy można tyć bez powodu? 

Dlaczego tyjemy? Przyczyny biologiczne i psychologiczne 

Przyczyny tycia można podzielić na dwie główne kategorie: biologiczne i psychologiczne. Biologiczne czynniki obejmują takie elementy jak genetyka, metabolizm, czy wpływ hormonów na naszą masę ciała. Genetyka odgrywa znaczącą rolę w skłonności do gromadzenia tkanki tłuszczowej oraz w tym, w jaki sposób organizm przetwarza i magazynuje kalorie. Dziedziczymy pewne cechy, które wpływają na naszą budowę ciała i tendencje do przybierania na wadze. Niektórzy ludzie mogą mieć genetyczne predyspozycje do otyłości, co oznacza, że utrzymanie prawidłowej wagi może być dla nich trudniejsze niż dla innych. Natomiast metabolizm, czyli tempo, w jakim spalamy kalorie, różni się u każdej osoby i może wpływać na zdolność utrzymania prawidłowej wagi. Hormony również odgrywają istotną rolę w regulacji masy ciała. Na przykład, hormony takie jak insulina czy hormony tarczycy wpływają na sposób, w jaki organizm przetwarza glukozę i reguluje poziom cukru we krwi. Zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do zmian w masy ciała.

Przyczyny psychologiczne przybierania na wadze często prowadzą do nieprawidłowych nawyków żywieniowych i szkodliwych zachowań zdrowotnych. Jednym z czynników, który utrudnia utrzymanie prawidłowej masy ciała jest tzw. jedzenie emocjonalne. Jest to sytuacja, w której jedzenie spożywane jest w odpowiedzi na emocje. Może to prowadzić do nadmiernego spożycia kalorii. Wzorce jedzenia, nawyki żywieniowe i zachowania związane z jedzeniem mogą być kształtowane przez nasze doświadczenia życiowe i sposób radzenia sobie ze stresem. Takie wzroce kształtują się często w okresie dzieciństwa i zmagamy się z nimi potem w dorosłości. 

Warto zrozumieć, że przyrost masy ciała to skomplikowany problem, który może mieć różne, często bardzo złożone podłoże. Kluczem do utrzymania prawidłowej masy ciała  jest zrozumienie zarówno przyczyn biologicznych, jak i psychologicznych oraz podejście holistyczne, które uwzględnia zarówno aspekty fizyczne, jak i emocjonalne w procesie utrzymania zdrowego stylu życia.

{{cta}}

Szybkie tycie - przyczyny związane z metabolizmem 

Jednym z kluczowych czynników, wpływających na naszą masę ciała są procesy metaboliczne, w tym Podstawowa Przemiana Materii (PPM). Procesy metaboliczne są złożonymi mechanizmami, które mają na celu dostarczenie energii do komórek, umożliwiając im prawidłowe funkcjonowanie. Podstawowa Przemiana Materii to ilość energii, którą organizm zużywa w spoczynku, aby utrzymać podstawowe funkcje życiowe, takie jak oddychanie, krążenie krwi czy pracę narządów wewnętrznych. Istnieje wiele czynników wpływających na metabolizm. Jednym z nich jest PPM, które zależy od czynników takich jak wiek, płeć, genetyka, czy nawet skład mikrobioty jelitowej. Osoby o “szybkim” metabolizmie spalają więcej kalorii, co może sprawiać, że utrzymanie prawidłowej wagi jest łatwiejsze. Z kolei osoby z "wolniejszym" metabolizmem przetwarzają kalorie wolniej, co może prowadzić do trudności w utrzymaniu masy ciała. Warto zaznaczyć, że choć PPM ma istotny wpływ na naszą masę ciała, nie oznacza to, że osoby z "wolniejszym" metabolizmem są skazane na otyłość. Istnieje szereg czynników, które możemy kontrolować, aby utrzymać zdrową wagę, w tym dieta oraz aktywność fizyczna. Zwiększając całkowitą przemianę materii (CPM) możemy wpływać na zmiejszenie, czy utrzymanie masy ciała. Kluczowym więc, jest zbilansowanie spożywanych i spalanych kalorii.

Jak już wspomniano wyżej, mikrobiota jelit również odgrywa istotną rolę w regulacji masy ciała, co pokazują badania naukowe. Mikrobiota o prawidłowym składzie może pomagać w utrzymaniu zdrowego metabolizmu. Dlatego dieta bogata w błonnik i probiotyki może wspomóc w utrzymaniu jej równowagi co może okazać się pomocne w utrzymaniu prawidłowej wagi. Sam błonnik pokarmowy wpływa na wiele elementów, które wspomagają kontrolę masy ciała, czy jej zmniejszenie.

‍

Wiele osób zauważa większe trudności z utrzymaniem prawidłowej masy ciała z wiekiem. Wobec tego, czy tycie po 40 jest nieuniknione? Nie! Utrzymanie prawidłowej masy ciała w czwartej dekadzie życia wciąż jest możliwe. Jest to jednak moment, gdzie warto przyjrzeć się swoim dotychczasowym nawykom żywieniowym oraz podejmowanej aktywności fizycznej jeszcze uważniej. Wprowadź te nawyki, a pomoże Ci to utrzymać prawidłową masę ciała.

1. Regularnie podejmuj aktywność fizyczną w tym trening siłowy i kardio. 
2. Zachowaj zrównoważoną dietę, bogatą w warzywa, owoce, białko, zdrowe tłuszcze i błonnik. 
3. Unikaj nadmiaru przetworzonych produktów spożywczych, cukru i tłuszczów nasyconych. 
4. Jedz regularnie i pamiętaj o kontrolowaniu rozmiarów porcji, aby uniknąć nadmiernego spożycia kalorii. Jedzenie w mniejszych porcjach może pomóc w utrzymaniu zdrowej wagi. 
5. Zadbaj o zdrowie hormonalne, dobry sen i redukcję stresu.

Tycie bez powodu - czy jest możliwe? 

‍

Czy możliwe jest tycie bez wyraźnej przyczyny, pomimo zdrowej diety i regularnej aktywności fizycznej? Zdarza się tak, że przyczyna zwiększenia masy ciała nie jest widoczna na pierwszy rzut oka. Tycie bez znanej przyczyny może być bardzo frustrujące. W kontekście leczenia choroby otyłościowej warto szukać jej przyczyny bądź przyczyn, ponieważ tylko wtedy możliwe jest osiągnięcie długoterminowych efektów leczenia.   

Przykładem czynnika, który może wpływać na zwiększenie masy ciała jest genetyka. Niektórzy mają tendencję do łatwiejszego gromadzenia tkanki tłuszczowej ze względu na dziedziczenie pewnych cech. Co jednak ważne, posiadanie pewnych predyspozycji genetycznych, nie oznacza że jesteśmy skazani na nagromadzenie tkanki tłuszczowej. Oznacza tylko tyle, że musimy być bardziej uważni.

Innym czynnikiem, który często jest pomijany, gdy myślimy o zwiększającej się masie ciała, jest stres. W tym stanie organizm może wydzielać hormony, które wpływają na zwiększenie spożywania pokarmów, co może prowadzić do nadmiernego spożycia kalorii oraz  do tzw. jedzenia emocjonalnego, czyli spożywania jedzenia w odpowiedzi na emocje, takie jak lęk czy smutek. To z kolei może prowadzić do nadmiernego spożycia kalorii, nawet jeśli wydaje się, że mamy zdrową dietę. 

Brak snu również może wpływać na zwiększenie masy ciała. Wyniki badań pokazują, że osoby, które nie śpią wystarczająco długo lub mają zaburzenia snu, mogą doświadczać zmian w stężeniach hormonów regulujących apetyt, co może prowadzić m.in. do wzrostu łaknienia i w konsekwencji zwiększenia spożycia kalorii.

Dodatkowo, okazuje się, że szacowanie spożytych kalorii nie jest łatwe i często mamy tendencję do zaniżania ich ilości. Powoduje to, że nawet, gdy kontrolujemy spożycie kalorii to często jest one niedoszacowane. Prowadzi to do długotrwałego dodatniego bilansu energetycznego i przyrostu masy ciała. 

Od czego tyje się najbardziej? Przykłady 

Rzecz, którą należy zdecydowanie podkreślić to fakt, że do przybierania masy ciała prowadzi długotrwały dodatni bilans energetyczny. Rzeczywiście są produkty, które spożywane w nadmiarze mogą pośrednio doprowadzić do wysokiej masy ciała - te o niskiej wartości odżywczej, ale cechujące się wysoką smakowitością, czyli słodycze, fast foody, słodzone napoje gazowane i niegazowane oraz słone przekąski. W przypadku tych produktów łatwo jest stracić kontrolę nad spożywanymi kaloriami, niedoszacować spożytych kalorii. 

Kolejnym czynnikiem jest brak aktywności fizycznej. Siedzący tryb życia, spędzanie długich godzin przed komputerem lub telewizorem oraz unikanie regularnych ćwiczeń sprawiają, że spalanie kalorii jest niewystarczające, co może prowadzić do przyrostu masy ciała.

Przyrost masy ciała to złożony problem, wynikający z różnorodnych czynników biologicznych i psychologicznych. Kluczowe jest podejście holistyczne, uwzględniające oba aspekty w utrzymaniu zdrowego stylu życia. Metabolizm, w tym podstawowa i całkowita przemiana materii, wpływają na naszą zdolność utrzymania wagi. Warto również zwrócić uwagę na czynniki takie jak genetyka, stres, brak snu oraz zaniżanie spożytych kalorii jako potencjalne przyczyny przyrostu masy ciała. Najważniejsze jest zrozumienie, że tycie zazwyczaj wynika z długotrwałego dodatniego bilansu energetycznego, czyli spożywania większej ilości kalorii niż spalania. Dlatego dbanie o zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i kontrolowanie spożywanych kalorii stanowią ważne kroki w utrzymaniu prawidłowej wagi.

‍