Zastrzyki na odchudzanie - co trzeba wiedzieć przed rozpoczęciem farmakoterapii?

Zastanawiasz się, czy zastrzyki na odchudzanie to rozwiązanie, które pomoże Ci w leczeniu nadwagi lub choroby otyłościowej? Ten temat wzbudza coraz większe zainteresowanie, szczególnie wśród osób, które próbowały różnych metod zrzucania wagi, bez oczekiwanych rezultatów. Badania pokazują obiecujące wyniki - spadek masy ciała o co najmniej 5% zaobserwowano u około 70% pacjentów w ciągu zaledwie 12 tygodni stosowania dawki terapeutycznej.

Chociaż takie badania kusza do szybkiego zakupu leków, warto pamiętać, że farmakoterapia otyłości to poważna decyzja medyczna, nie zaś sposób na szybkie pozbycie się kilku kilogramów przed wakacjami. W takim razie kiedy warto rozważyć leczenie farmakologiczne otyłości? Leczenie farmakologiczne warto wziąć pod uwagę dopiero wtedy, gdy po 3-6 miesiącach konsekwentnego stosowania diety i aktywności fizycznej nie udało się zmniejszyć masy ciała o co najmniej 5% wartości wyjściowej.

Obecnie w Polsce do dyspozycji są trzy główne substancje z grupy analogów GLP-1 do leczenia otyłości. Są to semaglutyd, liraglutyd oraz dulaglutyd. Dostępny jest również podwójny agonista - tirzepatyd (Mounjaro) który oddziałuje na receptory dla GIP oraz GLP-1. Te nowoczesne preparaty działają w sposób naturalny dla organizmu - skutecznie hamują głód i zwiększają uczucie sytości. Zanim jednak podejmiesz decyzję o rozpoczęciu takiej terapii, musisz wiedzieć, że wiąże się ona nie tylko z konkretnymi korzyściami, ale także z określonymi wymaganiami i kosztami. Miesięczne wydatki na leczenie mogą wynosić około 1000 zł, a terapia wymaga długoterminowego zaangażowania.

{{cta}}

Czym są zastrzyki na odchudzanie i jak działają?

Zastrzyki odchudzające to nowoczesna metoda farmakoterapii otyłości, która wykorzystuje substancje z grupy analogów GLP-1. Te preparaty działają w sposób naturalny dla organizmu, wpływając na mechanizmy kontrolujące głód i metabolizm w sposób, jakiego nie osiągniesz samą dietą czy ćwiczeniami. Analogi GLP-1 to substancja bardzo podobna do hormonu, który Twój organizm naturalnie produkuje w jelitach po każdym posiłku. Można to porównać do sytuacji, gdy organizm "przypomina" sobie, jak powinien właściwie reagować na jedzenie. Naturalny GLP-1 (peptyd glukagonopodobny) to hormon odpowiedzialny za kontrolę łaknienia i regulację poziomu cukru we krwi.

Początkowo te substancje stosowano wyłącznie w leczeniu cukrzycy typu 2. Lekarze jednak zauważyli, że pacjenci przyjmujący te leki często tracili na wadze jako "dodatkowy" efekt. Z czasem okazało się, że wpływ na redukcję masy ciała jest tak znaczący, że analogi GLP-1 znalazły miejsce w oficjalnej farmakoterapii otyłości. Dzięki stosowaniu leków pacjenci leczący chorobę otyłościową, zauważyli wycofanie innych schorzeń wywołanych przez otyłość np. bezdech senny czy stan przedcukrzycowy.

Jak analogi GLP-1 wpływają na apetyt i metabolizm?

Działanie analogów GLP-1 można opisać jako wspomożenie naturalnych mechanizmów kontroli apetytu. Te substancje aktywują receptory GLP-1 w różnych częściach organizmu, wywołując szereg pozytywnych zmian:

• Znacznie zmniejsza się uczucie głodu i chęć na podjadanie
• Zwiększa się uczucie sytości już po mniejszych porcjach
• Jedzenie pozostaje w żołądku dłużej, co przedłuża uczucie nasycenia
• Organizm lepiej reguluje poziom cukru we krwi
• Zmniejsza się produkcja glukagonu (hormonu podwyższającego cukier)
• Poprawia się wrażliwość na insulinę

Warto zaznaczyć, że receptory GLP-1 znajdują się nie tylko w przewodzie pokarmowym. Są również w mózgu - szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za kontrolę apetytu, a także w sercu, nerkach i naczyniach krwionośnych. To tłumaczy, dlaczego działanie tych substancji jest tak kompleksowe. Dodatkowo analogi GLP-1 korzystnie wpływają na profil lipidowy - zwiększają poziom "dobrego" cholesterolu HDL, a zmniejszają "zły" cholesterol LDL oraz trójglicerydy.

{{cta_1}}

Różnice między liraglutydem, semaglutydem i dulaglutydem

Dostępne są trzy główne opcje, które różnią się przede wszystkim częstotliwością podawania i siłą działania:

Liraglutyd (Saxenda, Victoza) wymaga codziennego wstrzyknięcia, ponieważ działa przez około 24 godziny. Leczenie rozpoczynasz od niewielkiej dawki 0,6 mg dziennie, stopniowo zwiększając do docelowych 3,0 mg. 

Semaglutyd (Ozempic, Wegovy) to opcja dla osób preferujących rzadsze dawkowanie - wystarcza jedna iniekcja tygodniowo, gdyż działa około 7 dni. Rozpoczynasz od 0,25 mg tygodniowo, zwiększając stopniowo dawkę - maksymalna tygodniowa dawka stosowania w leczeniu otyłości to 2,4 mg. Badania pokazują, że semaglutyd wywiera najsilniejsze działanie odchudzające spośród dostępnych analogów GLP-1.

Dulaglutyd (Trulicity) również podajesz raz w tygodniu. Terapię zaczynasz od dawki 0,75 mg, którą można zwiększyć do 1,5 mg tygodniowo. Ta substancja nie jest zarejestrowana w Polsce do leczenia otyłości.

Kiedy warto rozpocząć farmakoterapię otyłości?

Decyzja o rozpoczęciu farmakologicznego leczenia otyłości nie może być pochopna. Nie każdy bowiem kwalifikuje się do takiej terapii, a zastrzyki odchudzające nie stanowią uniwersalnego rozwiązania dla wszystkich osób borykających się z nadmierną masą ciała. Właściwa kwalifikacja wymaga dokładnej analizy stanu zdrowia oraz dotychczasowych prób redukcji wagi, dlatego też zawsze decyzja o farmakologicznym leczeniu otyłości powinna być podejmowana wraz z lekarzem, który będzie prowadził Cię w trakcie leczenia.

Wskazania do leczenia farmakologicznego

Leczenie farmakologiczne otyłości ma swoje jasno określone kryteria medyczne. Leki na otyłość można rozważyć jako uzupełnienie diety o obniżonej kaloryczności i zwiększonej aktywności fizycznej u dorosłych z wyjściową wartością wskaźnika masy ciała (BMI) wynoszącą ≥30 kg/m² lub ≥27 kg/m², jeżeli współistnieje co najmniej jedno powikłanie związane z nadmierną masą ciała.

Należy zwrócić uwagę, że przed rozpoczęciem leczenia farmakologicznego konieczne jest wykluczenie przeciwwskazań oraz ocena ryzyka interakcji lekowych u osób leczonych z powodu innych chorób przewlekłych.

Kiedy leczenie dietą i ruchem nie wystarcza?

Farmakoterapię warto rozważyć w sytuacji, gdy po 3-6 miesiącach konsekwentnego wdrażania zmian stylu życia nie udało się uzyskać zmniejszenia masy ciała o co najmniej 5% wartości wyjściowej. Warto pamiętać, że niektóre choroby i stosowane leki mogą utrudniać proces odchudzania. Osoby zmagające się z takimi problemami często doświadczają frustracji, ponieważ mimo stosowania odpowiedniej diety i regularnej aktywności fizycznej, efekty pozostają niezadowalające.

Znaczenie BMI i chorób współistniejących

Statystyki medyczne nie pozostawiają wątpliwości - choroby towarzyszące otyłości dramatycznie zwiększają ryzyko powikłań zdrowotnych i przedwczesnej śmiertelności. Otyłość może skracać życie o 5-20 lat, a każde podwyższenie BMI o 5 kg/m² wiąże się ze zwiększeniem śmiertelności o 30%.

Do najczęstszych chorób współistniejących należą:

• Cukrzyca typu 2 (80% przypadków w Europie wiąże się z nadwagą i otyłością)
• Nadciśnienie tętnicze (otyłość odpowiada za 55% przypadków)
• Choroby sercowo-naczyniowe
• Obturacyjny bezdech senny
• Choroba zwyrodnieniowa stawów

U pacjentów z wymienionymi schorzeniami analogi GLP-1 przynoszą podwójne korzyści - nie tylko wspomagają utratę wagi, ale także działają ochronnie na układ krążenia. To właśnie te dodatkowe właściwości czynią farmakoterapię szczególnie wartościową opcją leczniczą.

{{cta_2}}

Bezpieczeństwo i skutki uboczne zastrzyków odchudzających

Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że każdy lek może wywoływać działania niepożądane? Także zastrzyki odchudzające z grupy analogów GLP-1 wiążą się z określonym ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Zanim zdecydujesz się na rozpoczęcie terapii, musisz poznać wszystkie możliwe reakcje organizmu na leczenie.

Najczęstsze działania niepożądane

Zdecydowana większość pacjentów, którzy doświadczają skutków ubocznych, zgłasza problemy związane z przewodem pokarmowym. Najczęściej występują:

• Nudności (nawet do 25% przypadków)
• Wymioty (około 12% pacjentów)
• Biegunka (około 12% przypadków)
• Zaparcia (11% osób)

Pamiętaj, że te objawy zazwyczaj mają łagodny charakter i ustępują samoistnie po kilku dniach lub tygodniach stosowania leku. Możesz również doświadczać zawrotów głowy, problemów ze snem, zaburzeń smaku czy suchości w jamie ustnej. Niektórzy pacjenci zgłaszają także reakcje miejscowe w miejscu wstrzyknięcia - zaczerwienienie, swędzenie lub niewielki ból. Jeśli skutki niepożądane nie ustępują po kilku pierwszych dniach, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, który przepisał lek.

Rzadkie, ale poważne powikłania

Należy zwrócić uwagę na to, że chociaż poważne powikłania występują rzadko, mogą stanowić realne zagrożenie dla Twojego zdrowia. Spowolnienie opróżniania żołądka może prowadzić do nudności, wymiotów i odwodnienia, co z kolei może zakłócić pracę nerek. Inne rzadkie, ale poważne powikłania to:

• Kamica żółciowa i zapalenie pęcherzyka żółciowego 
• Przyspieszone bicie serca (tachykardia)

Warto podkreślić, że te powikłania występują niezwykle rzadko i zazwyczaj pojawiają się, gdy pacjent nie stosuje się do zaleceń lekarza, zmienia dawkę lub preparat na własną rękę.

Najnowsze metaanalizy nie wykazują statystycznie zwiększonego ryzyka ostrego zapalenia trzustki u pacjentów z cukrzycą t.2 leczonych analogami GLP1 i nie leczonych tymi preparatami. 

Przeciwwskazania do stosowania leków

Nie każdy może bezpiecznie stosować analogi GLP-1. Podstawowym przeciwwskazaniem jest uczulenie na substancję czynną lub którykolwiek ze składników leku.

Możesz nie móc stosować tych preparatów, jeśli:

• Masz cukrzycę typu 1
• Masz zastoinową niewydolność serca klasy IV według NYHA
• Masz poważne problemy z nerkami lub wątrobą
• Jesteś w ciąży lub karmisz piersią
• Masz powyżej 75 lat (ze względu na brak wystarczających danych o bezpieczeństwie)
• Cierpisz na nieswoiste zapalenie jelit lub gastroparezę cukrzycową

Jednak ostateczną decyzję podejmuje lekarz na podstawie wywiadu chorobowego i wyników badań biorąc pod uwagę bilans korzyści i ryzyka.

Dawkowanie, długość terapii i koszty leczenia

Zanim zdecydujesz się na leczenie, musisz poznać praktyczne aspekty terapii. Jak długo będziesz musiał stosować zastrzyki? Ile to będzie kosztować? Jakie są schematy dawkowania? To pytania, które każdy pacjent powinien zadać lekarzowi przed rozpoczęciem farmakoterapii.

Schematy dawkowania dla popularnych leków

Leczenie analogami GLP-1 zawsze rozpoczyna się od małych dawek, które stopniowo zwiększa się co kilka tygodni. Takie podejście znacznie zmniejsza ryzyko nudności i innych dolegliwości żołądkowych, które mogą wystąpić na początku terapii.

Liraglutyd (Saxenda) musisz wstrzykiwać codziennie. Leczenie rozpoczynasz od 0,6 mg w pierwszym tygodniu, potem co tydzień możesz zwiększać dawkę - kolejno do 1,2 mg, 1,8 mg, 2,4 mg, dawka maksymalna to  3 mg dziennie.

Semaglutyd (Wegovy/Ozempic) to wygodniejsza opcja - wystarczy jeden zastrzyk tygodniowo. Zaczynasz od 0,25 mg przez pierwsze 4 tygodnie, następnie w razie potrzeby 0,5 mg przez kolejne 4 tygodnie, kolejno można zwiększać w kolejnych 4 tygodniowych odstępach do 1 mg, potem 1,7 mg aż do 2,4 mg tygodniowo. 

Dulaglutyd (Trulicity) również podajesz raz w tygodniu. Zazwyczaj terapię rozpoczyna się od 0,75 mg, podobnie jak w Wegovy dawkę można zwiększać co 4 tygodnie aż do dawki 4,5 mg.

Jak długo trwa skuteczna terapia

Pamiętaj, że to nie jest leczenie na kilka miesięcy. Otyłość to choroba przewlekła, która wymaga długoterminowego podejścia. Krótkie kuracje poniżej 6 miesięcy nie mają sensu - nie dają trwałych efektów zdrowotnych i są po prostu marnowaniem pieniędzy.

Warto wiedzieć, że minimalna skuteczna terapia to 12 miesięcy. Dlaczego tak długo? Bo potrzebujesz czasu nie tylko na redukcję wagi, ale przede wszystkim na wypracowanie nowych, zdrowych nawyków żywieniowych. Bez tego, po zakończeniu leczenia, szybko wrócisz do dawnej wagi.

Ponieważ otyłość ma tendencję do nawrotów, wielu pacjentów kontynuuje terapię nawet przez kilka lat. Lekarz ocenia indywidualnie, jak długo powinieneś stosować leki, biorąc pod uwagę Twoje efekty i tolerancję leczenia.

Czytaj też: Jak działają leki na otyłość?

‍