Cukrzyca typu 2 oraz otyłość to dwie z najbardziej powszechnych i skomplikowanych chorób metabolicznych współczesnych czasów. W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na skuteczne metody leczenia tych schorzeń, naukowcy i lekarze ciągle poszukują nowych, bardziej efektywnych terapii. Jednym z najnowszych osiągnięć w tej dziedzinie jest tirzepatyd, innowacyjny lek, który zyskuje coraz większe uznanie w środowisku medycznym. Tirzepatyd, działając na dwa kluczowe hormony inkretynowe, nie tylko poprawia kontrolę glikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2, ale także wspomaga redukcję masy ciała, co czyni go wyjątkowym narzędziem w walce z otyłością. W niniejszym artykule przyjrzymy się dokładniej, czym jest tirzepatyd, jakie są jego wskazania do stosowania, jak wpływa na organizm oraz jakie są potencjalne skutki uboczne i przeciwwskazania jego stosowania. Omówimy również, jak prawidłowo dawkować ten lek oraz gdzie można go nabyć w Polsce.

Tirzepatyd - co to jest?

Tirzepatyd (tirzepatide) to substancja lecznicza, wchodząca w skład nowoczesnych leków (Mounjaro i Zepbound), zyskujących coraz większą popularność w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz redukcji masy ciała. Jest to syntetyczny związek, który działa jako agonista receptorów GIP (glukozozależny peptyd insulinotropowy) i GLP-1 (glukagonopodobny peptyd-1). Obydwa te hormony należą do grupy inkretyn, które naturalnie występują w organizmie i odgrywają kluczową rolę w regulacji poziomu cukru we krwi po posiłku.

W odpowiedzi na spożycie pokarmu, inkretyny zwiększają wydzielanie insuliny przez trzustkę, co pomaga w regulacji poziomu glukozy we krwi. GLP-1 dodatkowo spowalnia opróżnianie żołądka, co zwiększa uczucie sytości i zmniejsza apetyt. Tirzepatyd, działając na receptory GIP i GLP-1, naśladuje te naturalne procesy, co sprawia, że jest skutecznym środkiem w terapii cukrzycy typu 2 oraz w kontroli masy ciała.

{{cta}}

Tirzepatyd - jakie są wskazania do stosowania leku?

Tirzepatyd został zarejestrowany przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) w maju 2022 roku jako lek uzupełniający dietę o obniżonej kaloryczności i przy zwiększonej aktywności fizycznej u dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2. W Polsce, wskazaniem do stosowania tirzepatydu jest również kontrola masy ciała u osób otyłych (z BMI >30) lub z nadwagą (BMI 27-30) i przynajmniej jedną chorobą związaną z nieprawidłową masą ciała, taką jak dyslipidemia, nadciśnienie czy stan przedcukrzycowy.

Tirzepatyd w leczeniu cukrzycy

W leczeniu cukrzycy typu 2, tirzepatyd wykazuje zdolność do znaczącego obniżania poziomu cukru we krwi zarówno na czczo, jak i po posiłku. Poprawia wrażliwość komórek β trzustki na glukozę oraz wrażliwość całego organizmu na insulinę nawet o 63%. Badania kliniczne wykazały, że tirzepatyd może skutecznie kontrolować poziom glukozy we krwi, zmniejszać masę ciała i poprawiać profil lipidowy pacjentów.

W badaniach klinicznych udział brali pacjenci z cukrzycą typu 2, którzy byli również otyli lub mieli nadwagę, często z towarzyszącymi chorobami takimi jak nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, zaburzenia snu czy choroby układu krążenia. Tirzepatyd, w porównaniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, takimi jak semaglutyd czy insulina, wykazywał lepsze efekty terapeutyczne u tych pacjentów.

Tirzepatyd a redukcja masy ciała

Oprócz leczenia cukrzycy, tirzepatyd jest również stosowany jako środek wspomagający redukcję masy ciała. Działa on na kilka sposobów: reguluje łaknienie, zwiększając uczucie sytości i pełności oraz zmniejszając uczucie głodu. Dzięki temu pacjenci spożywają mniej kalorii, co prowadzi do utraty wagi. Tirzepatyd wpływa także na metabolizm lipidów i zmniejsza masę tkanki tłuszczowej w organizmie.

Jak dawkuje się tirzepatyd?

Tirzepatyd podaje się podskórnie w powłoki jamy brzusznej, udo lub górną część ramienia, niezależnie od posiłków i pory dnia. Dawka początkowa wynosi 2,5 mg raz w tygodniu. Po 4 tygodniach dawkę można zwiększyć do 5 mg raz w tygodniu. Następnie, w razie konieczności, dawkę można zwiększać co 4 tygodnie o 2,5 mg, aż do maksymalnej dawki 15 mg raz w tygodniu. Dawkowanie tirzepatydu powinno być dostosowane indywidualnie w zależności od odpowiedzi pacjenta na leczenie oraz tolerancji leku. 

W tym momencie na terenie Polski tirzepatyd w formie leku Mounjaro jest dostępny w dawkach: 2,5 mg, 5 mg, 7,5 mg oraz 10 mg. Prawdopodobnie w niedalekiej przyszłości pojawią się również dawki 12,5 mg oraz 15 mg (dane na 3.06.2024).

Skutki uboczne stosowania tirzepatydu

Jak każdy lek, tirzepatyd może powodować skutki uboczne. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi są zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, biegunka, wymioty i zaparcia. Zwykle mają one nasilenie łagodne lub umiarkowane i występują częściej podczas zwiększania dawki leku. Inne możliwe działania niepożądane to hipoglikemia (szczególnie przy jednoczesnym stosowaniu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika), ból brzucha, niestrawność, zmniejszenie apetytu, ból w miejscu wstrzyknięcia oraz uczucie zmęczenia.

Przeciwwskazania do stosowania tirzepatydu

Stosowanie tirzepatydu jest przeciwwskazane u osób z nadwrażliwością na którykolwiek składnik preparatu oraz u pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki. Ze względu na brak badań, należy zachować ostrożność stosując tirzepatyd u pacjentów po przebytym zapaleniu trzustki. Ponadto, lek nie powinien być stosowany u dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia, ponieważ brak jest danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa jego stosowania w tej grupie wiekowej.

Tirzepatyd – kiedy zachować ostrożność?

Podczas stosowania tirzepatydu należy zachować ostrożność w przypadku pacjentów z ciężkimi chorobami układu pokarmowego, takimi jak ciężkie porażenie żołądka. Lek może wpływać na opróżnianie żołądka, co może mieć znaczenie u osób z takimi schorzeniami. Ponadto, u pacjentów z retinopatią cukrzycową konieczne jest monitorowanie, ponieważ nie przeprowadzono badań tirzepatydu w tej grupie pacjentów.

Pacjenci w podeszłym wieku, zwłaszcza powyżej 85. roku życia, powinni stosować tirzepatyd z ostrożnością ze względu na ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa jego stosowania w tej grupie wiekowej. Kobiety w ciąży i karmiące piersią również powinny unikać stosowania tirzepatydu, ponieważ brak jest danych dotyczących jego bezpieczeństwa w tych okresach.

Tirzepatyd – gdzie kupić i czy jest dostępny w Polsce?

Tirzepatyd jest dostępny wyłącznie na receptę i można go kupić w aptekach. Obecnie w Polsce dostępny jest w formie leku Mounjaro, w przyszłości pojawi się również lek Zepbound, natomiast nie jest znana wciąż dokładana data wejścia na rynek tego leku (dane na dzień 3.06.2024). Dostępność tirzepatydu może się różnić w zależności od regionu i apteki. 

Podsumowanie

Tirzepatyd jest obiecującym lekiem w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości. Jego podwójne działanie na receptory GIP i GLP-1 sprawia, że jest skuteczny w obniżaniu poziomu glukozy we krwi, poprawie wrażliwości na insulinę oraz redukcji masy ciała. Jednakże, aby osiągnąć najlepsze rezultaty, terapia tirzepatydem powinna być łączona z kompleksowym podejściem do leczenia otyłości, obejmującym również współpracę z dietetykiem. Dietetyk pomoże w zmianie nawyków żywieniowych, co jest kluczowe dla długoterminowego sukcesu. Zdrowe odżywianie się oraz regularna aktywność fizyczna są nieodzownymi elementami wspierającymi skuteczność terapii farmakologicznej.