Otyłość brzuszna, inaczej nazywana również otyłością trzewną, androidalną oraz typu jabłko, to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Wzrost masy ciała i nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha może wiązać się z dużym ryzykiem dla zdrowia, w tym większym prawdopodobieństwem rozwoju zaburzeń metabolicznych, cukrzycy typu 2 oraz chorób serca. Co prowadzi do rozwoju otyłości brzusznej i jak sobie z nią radzić?

Co to jest otyłość brzuszna?

Otyłość brzuszna to stan, w którym tkanka tłuszczowa gromadzi się w okolicach jamy brzusznej. Nie jest ona jednoznacznie określona za pomocą dobrze znanego wskaźnika masy ciała (BMI), który okazuje się pomocny jedynie przy określeniu nadmiaru masy ciała. Do sklasyfikowania rodzaju otyłości wykorzystuje się obwód talii. Dla populacji Europejskiej otyłość typu jabłko stwierdza się - u mężczyzn, gdy wynosi ≥ 94 cm, a u kobiet ≥ 80 cm.  Dodatkowo, przy stwierdzonej za pomocą BMI otyłości, istotny jest wskaźnik talia-biodro (WHR), czyli stosunek obwodów talii oraz bioder, który pomaga w określeniu określa rozkład tkanki tłuszczowej w obrębie brzucha. Wykorzystując WHR, przy BMI wskazującym na otyłość, otyłość brzuszną u kobiet stwierdza się, gdy wynik wynosi > 85, natomiast u mężczyzn, gdy WHR >0,9. Tłuszcz trzewny stanowi większe ryzyko niż tłuszcz podskórny. Tkanka tłuszczowa gromadząca się w okolicach brzucha, jest aktywna metabolicznie, dlatego warto podkreślić, że otyłość trzewna jest związana z wieloma poważnymi zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak insulinooporność i cukrzyca typu 2, zaburzenia lipidowe czy choroby serca.

{{cta}}

Otyłość brzuszna - dlaczego powstaje?

Przyczyny otyłości trzewnej są złożone, a zrozumienie ich ma kluczowe znaczenie w efektywnym jej zwalczaniu. Tłuszcz głównie gromadzi się w okolicach jamy brzusznej, co jest efektem współdziałania wielu różnych czynników. Co może doprowadzić do rozwoju otyłości brzusznej?

Jednym z głównych czynników powstawania otyłości brzusznej jest dieta z utrzymującym się przez długi czas dodatnim bilansem energetycznym. Spożywanie nadmiernej ilości kalorii, zwłaszcza tych pochodzących z tłuszczów i cukrów prostych, może prowadzić do nadmiernego przyrostu masy ciała. Nadmiar kalorii w organizmie przechowywany jest w postaci tłuszczu, często w okolicach brzucha. Przekąski, wysoko przetworzone jedzenie , słodzone napoje, częste posiłków typu fast food - to wszystko zwiększa szansę wystąpienia otyłości, w tym otyłości brzusznej.

Brak ruchu to kolejny czynnik, który będzie znacząco zwiększał ryzyko wystąpienia otyłości brzusznej. Mała aktywność fizyczna będzie wiązała się z niską całkowitą przemianą materii i w konsekwencji organizm niewykorzystany nadmiar kalorii magazynuje w postaci tkanki tłuszczowej. Osoby, które prowadzą siedzący tryb życia, są bardziej narażone na otyłość brzuszną.

Genetyka oraz dziedziczone cechy odgrywają istotną rolę w predyspozycji do rozwoju otyłości brzusznej. Jeśli w rodzinie występują przypadki tej choroby, istnieje większe ryzyko jej rozwoju u potomków. Niemniej jednak geny zwykle jedynie predysponują do otyłości, zwiększając szanse na jej wystąpienie, a nie gwarantują, że otyłość brzuszna na pewno się pojawi. To czy ostatecznie do rozwoju otyłości dojdzie zależy od stylu życia, otoczenia, w którym się obracamy, oraz wielu innych czynników.

W miarę starzenia się organizmu pojawia się tendencja do gromadzenia tłuszczu w okolicach brzucha. Ten proces jest szczególnie widoczny u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Wynika to z szybszego przyrostu tkanki tłuszczowej i “przesunięcia” tłuszczu w kierunku brzucha, co prowadzi do rozwoju otyłości androidalnej oraz zwiększenia całkowitej ilości tkanki tłuszczowej.

Również wysoki poziom stresu może przyczyniać się do otyłości brzusznej. Stres wyzwala wydzielanie kortyzolu - hormonu stresu, który wpływa na gromadzenie się tłuszczu w okolicach brzucha. Jednak wpływ stresu na otyłość brzuszną nie ogranicza się tylko do aspektu hormonalnego. Stres może również skutkować niezdrowymi nawykami żywieniowymi, takimi jak kompulsywne jedzenie. Osoby doświadczające silnego stresu często sięgają po niezdrową żywność, co może prowadzić do nadmiernego spożycia kalorii i gromadzenia tłuszczu w okolicach brzucha.

Kiedy udać się do lekarza z otyłością brzuszną?

Szczególnie ważne jest, aby nie doprowadzić do otyłości ale rozpocząć jej profilaktykę. Jeśli zauważasz, że Twoja masa ciała wciąż wzrasta i nie radzisz sobie z jej redukcją to czas, by udać się do specjalisty. Rozpocznij od wizyty u dietetyka, który pomoże Ci zmienić nawyki żywieniowe. Korzystna może okazać się także współpraca z trenerem personalnym i wprowadzenie w życie regularnej aktywności fizycznej. Jeśli masa ciała nadal będzie wzrastać, to czas na wizytę lekarską. Lekarz pomoże zdiagnozować przyczyny jej wzrostu, zaproponuje spersonalizowany plan leczenia, będzie monitorować postępy. Wizyta u lekarza jest ważnym krokiem na drodze do lepszego zarządzania tą kwestią. Będąc pod opieką lekarską należy równolegle kontynuować współpracę z dietetykiem, co pomoże walczyć z otyłością trzewną i poprawić ogólny stan zdrowia.

Jak zlikwidować otyłość brzuszną?

Otyłość androidalna to problem, któremu można skutecznie przeciwdziałać - jak ją zwalczyć? Proces redukcji masy ciała wymaga zaangażowania i  trwałej zmiany nawyków żywieniowych, zwiększenia aktywności fizycznej i redukcji stresu.

Walka z otyłością brzuszną opiera się na kilku kluczowych zasadach. Aby była skuteczna, zmiany powinny być wprowadzane powoli, metodą małych kroków.  Pierwszym krokiem jest modyfikacja diety, bez wyrzeczeń, a za pomocą zmiany nawyków żywieniowych na prozdrowotne. Należy ograniczyć spożycie kalorii i wybierać produkty o wysokiej wartości odżywczej i cechujących się niskim stopniem przetworzenia. Równie istotna jest regularna aktywność fizyczna. Ćwiczenia aerobowe, takie jak bieganie, jazda na rowerze czy pływanie, pomagają spalać kalorie i redukować tłuszcz. Ważne jest także monitorowanie poziomu stresu, ponieważ stres może wpływać na gromadzenie tłuszczu w okolicach brzucha. Wsparcie specjalistów, a najlepiej całego zespołu terapeutycznego jest kluczowe dla poradzenia sobie z tym problemem. 

Powikłania otyłości brzusznej

Gromadzenie nadmiaru tłuszczu w okolicach brzucha niesie ze sobą wiele powikłań, które mogą znacząco wpłynąć na jakość życia oraz zwiększyć ryzyko poważnych chorób. Stanowi to jedno z głównych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. Tkanka tłuszczowa gromadząca się w okolicach brzucha jest aktywna metabolicznie i może zaburzać wrażliwość na insulinę. To prowadzi do insulinooporności, co z kolei zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2.

Otyłość brzuszna jest silnie związana z chorobami serca. Nadmiar tłuszczu w okolicach brzucha może prowadzić do wzrostu poziomu cholesterolu, nadciśnienia tętniczego oraz miażdżycy, co zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Dodatkowo, otyłość brzuszna często towarzyszy zaburzeniom lipidowym, takim jak podwyższony poziom trójglicerydów, “złego” cholesterolu LDL i obniżony poziom "dobrego" cholesterolu HDL.

Warto podkreślić, że nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha może sprzyjać stłuszczeniu wątroby, co stanowi wyjściowy punkt dla rozwoju zapalenia wątroby, marskości wątroby oraz innych poważnych schorzeń wątroby.

Tkanka tłuszczowa w okolicach brzucha może również ograniczać zdolność płuc do prawidłowego funkcjonowania, co może prowadzić do zaburzeń oddechowych, włącznie z bezdechem sennym.

Istnieje związek między otyłością brzuszną a wzrostem ryzyka wystąpienia niektórych rodzajów nowotworów, takich jak rak jelita grubego, trzustki, prostaty i jajników.

Tkanka tłuszczowa gromadząca się w okolicach brzucha może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2, chorób serca, stłuszczenia wątroby, zaburzeń oddechowych oraz zwiększonego ryzyka nowotworów. Przyczyny otyłości brzusznej obejmują niezdrową dietę, brak aktywności fizycznej, stres oraz wpływ genetyczny. Skuteczną walkę z nią opiera się na modyfikacji nawyków żywieniowych, regularnej aktywności fizycznej i kontrolowaniu poziomu stresu. Warto podjąć działania prewencyjne i konsultować się z lekarzem oraz innymi specjalistami, aby uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych.

‍