Wokół otyłości narosło wiele mitów — między innymi, że wynika z nadmiernego spożywania pokarmów i braku ruchu, że osoby otyłe mają nadmierną masę ciała “na własne życzenie”, że otyłość jest spowodowana wyłącznie lenistwem. Według wyników badania opinii publicznej przeprowadzonego w ramach kampanii Porozmawiamy Szczerze o Otyłości, mimo że 25% społeczeństwa zmaga się z otyłością, tylko 17% badanych uważa, że jest ona chorobą. A brak właściwej edukacji dotyczącej otyłości napędza rozwój tej choroby.

Otyłość jako kompleksowe schorzenie

Otyłość została uznana za chorobę przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) już w 1997 roku. Jest to wieloczynnikowe schorzenie, nie można jej sprowadzać jedynie do nadmiernego spożycia kalorii czy braku aktywności fizycznej. W rzeczywistości otyłość i jej leczenie są skomplikowanym procesem, w którym interakcja między genetyką, środowiskiem, stylem życia i czynnikami psychicznymi odgrywa kluczową rolę.

Czynniki genetyczne są jednym z ważnych czynników wpływających na skłonność do otyłości. Badania naukowe wykazały istnienie genów związanych z regulacją masy ciała i tempem przemiany materii. Pewne warianty genów mogą sprzyjać gromadzeniu tkanki tłuszczowej lub utrudniają utratę wagi. Jednak samo posiadanie genetycznej predyspozycji nie jest wyrokiem. Styl życia i środowisko mają istotny wpływ na ekspresję tych genów. To oznacza, że mimo dziedziczenia pewnych cech, można wpływać na rozwój otyłości poprzez odpowiednie nawyki żywieniowe i aktywność fizyczną.

Czynniki środowiskowe również odgrywają kluczową rolę w rozwoju otyłości. Współczesne społeczeństwo stawia przed nami wiele wyzwań, które utrudniają utrzymanie zdrowej wagi. Powszechna dostępność żywności wysokokalorycznej, bogatej w tłuszcze i cukry, sprzyja nadmiernemu spożyciu kalorii. Ponadto, style życia charakteryzujący się siedzącym trybem pracy, brakiem regularnej aktywności fizycznej i brakiem czasu na przygotowanie zdrowych posiłków sprawiają, że coraz więcej osób boryka się z problemem otyłości.

Nie można także bagatelizować roli czynników psychicznych w kontekście otyłości. Stres, niskie poczucie własnej wartości, depresja i zaburzenia relacji z jedzeniem mogą przyczyniać się do nadmiernej konsumpcji żywności. Często związane jest to z tym, że jedzenie jest formą radzenia sobie z emocjami. Spożywanie jedzenia może dawać poczucie ulgi i komfortu w sytuacjach trudnych emocjonalnie. W psychologi jest to nazywane jedzeniem emocjonalnym, które może prowadzić do nadmiernego spożycia kalorii i, w rezultacie, prowadzić do otyłości.

Otyłość nie jest jednoznacznie wynikiem lenistwa, braku samoograniczenia czy silnej woli. To kompleksowe schorzenie, w którym wiele czynników wzajemnie oddziałuje na siebie. Dlatego skuteczne przeciwdziałanie otyłości wymaga interdyscyplinarnego podejścia, łączącego dziedziny genetyki, medycyny, psychologii, dietetyki i edukacji zdrowotnej. Właściwa profilaktyka, odpowiednie nawyki żywieniowe, aktywność fizyczna i wsparcie emocjonalne są niezbędne w leczeniu i zapobieganiu otyłości.

Więcej na temat czynników mających wpływ na rozwój otyłości pisaliśmy TUTAJ.

{{cta}}

Holistyczne podejście do leczenia otyłości

Skuteczne leczenie otyłości wymaga holistycznego podejścia, czyli współpracy interdyscyplinarnego zespołu specjalistów, takich jak dietetyk, lekarz i psycholog. Każdy z tych specjalistów wnosi unikalne umiejętności i wiedzę, które są niezbędne w kompleksowym leczeniu otyłości.

Dietetyk pracuje z pacjentem, aby ocenić obecne nawyki żywieniowe, określić cele dotyczące utraty wagi i zdrowego odżywiania, a następnie opracować plan, który będzie dostosowany do tych celów. Wspiera pacjenta na drodze do osiągnięcia zdrowej wagi, zapewniając mu nie tylko wskazówki dotyczące zdrowego żywienia, ale także pomagając w zmianie nawyków żywieniowych i radzeniu sobie z ewentualnymi wyzwaniami.

Lekarz odgrywa ważną rolę w ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta, włączając w to badania laboratoryjne, ocenę ryzyka powikłań związanych z otyłością oraz ocenę ewentualnych przyczyn otyłości. Na podstawie tych informacji lekarz może zdecydować o zastosowaniu różnych metod leczenia, zarówno farmakologicznych, takich jak włączenie leków na otyłość (m.in analogów GLP-1), jak i chirurgicznych (operacje bariatryczne).

Psycholog odgrywa istotną rolę w leczeniu otyłości, szczególnie w kontekście aspektów emocjonalnych i psychologicznych związanych z otyłością. Pacjenci często mają trudności z radzeniem sobie ze stresem, niską samooceną czy zaburzeniami jedzenia, które mogą przyczyniać się do nadmiernej konsumpcji żywności. Psycholog wspiera pacjenta w rozwijaniu zdrowych strategii radzenia sobie z emocjami, poprawie samooceny i zmianie zachowań związanych z jedzeniem.

Otyłość a stygmatyzacja

Otyłość często spotyka się z niestety silną stygmatyzacją społeczną. Ludzie z nadwagą i otyłością często są obiektem uprzedzeń, dyskryminacji i negatywnych stereotypów. Ta stygmatyzacja może mieć poważne konsekwencje dla psychologicznego i emocjonalnego samopoczucia osób dotkniętych otyłością.

Stygmatyzacja otyłości może prowadzić do utraty pewności siebie, niskiego poczucia własnej wartości, depresji i izolacji społecznej. Osoby z nadwagą często doświadczają uprzedzeń i negatywnych komentarzy, zarówno ze strony obcych, jak i z własnego otoczenia. To może wpływać na ich samopoczucie, motywację do podejmowania działań mających na celu utratę wagi oraz na zdolność do utrzymania zdrowych nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej.

Stygmatyzacja otyłości wynika często z nieświadomości i nieprawidłowych przekonań dotyczących przyczyn otyłości. Wielu ludzi wciąż uważa, że otyłość jest wyłącznie wynikiem braku woli czy lenistwa. Jednak jak już wspomniano wcześniej, otyłość to złożone schorzenie, w którym wiele czynników odgrywa rolę, w tym genetyka, środowisko, stres czy czynniki emocjonalne. Ważne jest edukowanie społeczeństwa na temat tych czynników i rozwijanie większej empatii wobec osób dotkniętych otyłością.

Ważne jest również zrozumienie, że stygmatyzacja otyłości nie jest konstruktywna i nie przyczynia się do rozwiązania problemu. Wręcz przeciwnie, może pogłębiać problemy zdrowotne i psychologiczne związane z otyłością. Dlatego konieczne jest dążenie do tworzenia bardziej włączającego i wspierającego środowiska, w którym osoby z nadwagą i otyłością nie będą stygmatyzowane, lecz otrzymają wsparcie, zrozumienie i możliwość skorzystania z odpowiednich usług medycznych, takich jak specjalistyczne poradnictwo dietetyczne czy terapia psychologiczna.

Potrzeba edukacji i promocja zdrowego stylu życia

Aby skutecznie przeciwdziałać otyłości, niezbędne jest edukowanie społeczeństwa na temat jej przyczyn i skutków. Promowanie zdrowego stylu życia, który obejmuje aktywność fizyczną, zdrowe nawyki żywieniowe i umiejętne zarządzanie stresem, jest kluczowe dla zmniejszenia liczby przypadków otyłości. Edukacja powinna być skierowana zarówno do dzieci, młodzieży, jak i dorosłych, aby zwiększyć świadomość i zmienić niezdrowe nawyki.

Edukacja powinna skupiać się na dostarczaniu rzetelnych informacji na temat wartości odżywczych, zasad zdrowego żywienia i wpływu różnych czynników na wagę ciała. Powinna obejmować także naukę czytania etykiet na produktach spożywczych, aby konsumenci mogli dokonywać świadomych wyborów żywieniowych. Ważne jest również, aby edukacja dotyczyła nie tylko samego jedzenia, ale także psychologicznych i emocjonalnych aspektów związanych z jedzeniem, aby pomóc osobom z otyłością w radzeniu sobie z emocjonalnym jedzeniem czy uzależnieniem od jedzenia.

Promocja zdrowego stylu życia powinna zachęcać do regularnej aktywności fizycznej i zmiany nawyków, które sprzyjają utrzymaniu zdrowej wagi. To może obejmować propagowanie aktywności fizycznej jako formy zabawy i przyjemności, a nie tylko jako obowiązku. Organizowanie różnorodnych form aktywności, takich jak grupowe zajęcia fitness, zajęcia taneczne czy dostęp do infrastruktury sportowej, może zachęcić do regularnego wykonywania ćwiczeń.

Ważne jest również zwrócenie uwagi na promowanie zdrowych wzorców żywieniowych w miejscach publicznych, takich jak szkoły, miejsca pracy czy restauracje. Wprowadzenie zdrowszych opcji żywieniowych, informowanie o wartościach odżywczych i redukcja dostępności wysokokalorycznych produktów spożywczych może pomóc w kształtowaniu pozytywnych nawyków żywieniowych.

Ponadto, kampanie społeczne, programy edukacyjne i inicjatywy zdrowotne powinny skupiać się na eliminowaniu uprzedzeń wobec otyłości i edukowaniu społeczeństwa na temat różnych czynników wpływających na otyłość, takich jak genetyka, środowisko czy stres. Ważne jest, aby promować akceptację i poszanowanie dla osób z otyłością, aby mogły czuć się bezpiecznie i akceptowane w społeczeństwie.

Podsumowanie

Otyłość to choroba, a nie wynik lenistwa. Rozwój otyłości jest wieloczynnikowy, obejmujący zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Stres również odgrywa ważną rolę w rozwoju otyłości. Otyłość wiąże się z poważnymi powikłaniami zdrowotnymi i stanowi jedno z najważniejszych wyzwań zdrowotnych współczesnego świata. Istnieje potrzeba zmiany spojrzenia społecznego na otyłość i zastąpienia stygmatyzacji empatią i wsparciem. W leczeniu otyłości kluczowe jest holistyczne podejście, uwzględniające interdyscyplinarny zespół specjalistów oraz różne metody leczenia, zarówno farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Dodatkowo, edukacja i promocja zdrowego stylu życia są nieodzowne w walce z otyłością, aby zwiększyć świadomość społeczną, zachęcać do zdrowego odżywiania i regularnej aktywności fizycznej. Eliminacja stygmatyzacji, właściwa edukacja społeczeństwa oraz kompleksowe podejście do leczenia są kluczowe dla skutecznego zarządzania otyłością i poprawy zdrowia osób dotkniętych tym schorzeniem.

‍