Jakie są różnice między lekami na otyłość w tabletkach a zastrzykach?

Wiele osób głowi się czy tabletki na odchudzanie dostępne na receptę mogą być skutecznym rozwiązaniem w leczeniu nadwagi? Warto pamiętać, że zastrzyki i doustne leki na otyłość różnią się znacząco mechanizmem działania. Na przykład semaglutyd to jednoagonista, który wpływa wyłącznie na receptory GLP-1. Tirzepatyd natomiast działa podwójnie – jednocześnie na receptory GLP-1 oraz GIP. Ta różnica przekłada się na skuteczność: tirzepatyd pozwala średnio na 20% spadku masy ciała, podczas gdy semaglutyd na około 14%.

Która forma leku może okazać się odpowiednia dla Ciebie? W tym artykule przyjrzymy się różnicom między tabletkami a zastrzykami na odchudzanie. Omówimy mechanizmy ich działania, skuteczność potwierdzoną w badaniach klinicznych, bezpieczeństwo stosowania oraz praktyczne aspekty terapii. Pomoże Ci to zrozumieć, którą opcję warto rozważyć w rozmowie z lekarzem.

Jak działają leki na otyłość: tabletki vs. zastrzyki

Leki na otyłość dostępne są w dwóch głównych formach – tabletek i zastrzyków. Różnią się nie tylko sposobem podania, ale przede wszystkim mechanizmem działania i skutecznością w redukcji masy ciała.

Mechanizm działania leków doustnych

Tabletki na odchudzanie na receptę działają na różne sposoby. Orlistat, jeden z najdłużej stosowanych leków, działa miejscowo w przewodzie pokarmowym. Hamuje lipazę trzustkową i zmniejsza wchłanianie tłuszczów o około 30%. Warto zaznaczyć, że lek ten nie wpływa bezpośrednio na uczucie głodu i sytości. Jest najstarszym preparatem stosowanym w leczeniu otyłości i obecnie coraz rzadziej stosowanym w leczeniu. Orlistat wywołuje też nieprzyjemne działania niepożądane pod postacią bólów brzucha, biegunek tłuszczowych i wzdęć, dodatkowo jest trudno dostępny w aptekach.

Z kolei preparat łączący naltrekson i bupropion oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Bupropion zwiększa uczucie sytości i hamuje chęć poszukiwania jedzenia, natomiast naltrekson blokuje receptory dla endogennych opioidów, przedłużając uczucie sytości. Dostępny jest również semaglutyd w formie doustnej, który stymuluje wydzielanie insuliny i spowalnia opróżnianie żołądka, jednak preparat doustny nie jest zarejestrowany do leczenia otyłości, tylko do leczenia cukrzycy t.2. Oczywiście, w uzasadnionych przypadkach jest możliwe zastosowanie tego leku w ramach terapii off-label (czyli poza rejestracją), jednak jest to indywidualna decyzja lekarza.

{{cta}}

Mechanizm działania leków w zastrzykach‍

Zastrzyki do leczenia otyłości zawierają leki inkretynowe - analogi GLP-1 (peptydu glukagonopodobnego) lub tirzepatyd. Leki te działają wielokierunkowo – wpływają na odczuwanie głodu i sytości, redukują insulinooporność, działają przeciwzapalnie, hamują wydzielanie soków żołądkowych oraz spowalniają opróżnianie żołądka.

Tirzepatyd wyróżnia się podwójnym mechanizmem działania. Jest agonistą receptorów zarówno GLP-1, jak i GIP (glukozozależnego peptydu insulinotropowego), co zwiększa jego skuteczność w redukcji masy ciała.

Wpływ na ośrodek głodu i sytości

Większość nowoczesnych leków przeciwotyłościowych oddziałuje na ośrodek głodu i sytości w podwzgórzu. Leki zawierające analogi GLP-1 wiążą się z receptorami w podwzgórzu. Prowadzi to do zwiększenia uczucia sytości i zmniejszenia łaknienia. Osłabia także apetyt na pokarmy o dużej zawartości tłuszczu. 

Mechanizm działania tabletek jest bardziej zróżnicowany i zależy od zawartych w nich substancji czynnych – orlistat nie wpływa na uczucie głodu i sytości, bupropion z naltreksonem zmniejsza przyjmowanie pokarmów wysoko smakowitych, a fentermina z topiramatem zmniejsza uczucie głodu.  

Czas działania i częstotliwość podawania

Istotną różnicą jest częstotliwość podawania. Liraglutyd podaje się codziennie w formie zastrzyku podskórnego. Semaglutyd i tirzepatyd to zastrzyki do stosowania raz w tygodniu.

Warto pamiętać, że w przypadku analogów GLP-1 obowiązuje stopniowe zwiększanie dawki w celu poprawy tolerancji leku. Dawka terapeutyczna liraglutydu wynosi 3 mg dziennie, a semaglutydu – 2,4 mg tygodniowo. Tabletki takie jak orlistat przyjmuje się zazwyczaj podczas posiłków zawierających tłuszcz, natomiast preparat naltrekson+bupropion i fentermina+topiramat stosuje się codziennie.

Skuteczność leków: co pokazują dane?

Badania kliniczne dostarczają jasnych odpowiedzi na temat skuteczności nowoczesnych leków przeciwotyłościowych. Przyjrzyjmy się konkretnym liczbom.

{{cta_1}}

Semaglutyd w tabletkach – efekty kliniczne

Semaglutyd z zastrzykach podskórnych jest skutecznym lekiem przeciwotyłościowym. Seria badań klinicznych STEP wykazała, że lek ten pozwala na redukcję masy ciała średnio o 15-17% po dwóch latach terapii. Co trzeci pacjent osiąga redukcję masy ciała o 20%.

Skuteczność podskórnego semaglutydu zależy od dawki – w badaniach pacjenci stosujący dawkę 2,4 mg tygodniowo osiągali najlepsze rezultaty. Należy jednak pamiętać o możliwym efekcie jo-jo po zaprzestaniu leczenia. Dlatego tak ważna jest zmiana nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej - te dwa czynniki o wiele łatwiej wprowadzić w życie, podczas stosowania farmakoterapii. 

Tirzepatyd w zastrzykach – wyniki badań

Zastrzyki na odchudzanie z tirzepatydem pokazują jeszcze większą skuteczność. W badaniach klinicznych SURMOUNT pacjenci osiągali redukcję masy ciała nawet o 22,5% po 72 tygodniach leczenia. Wyniki z konferencji ObesityWeek 2023 wskazują, że osoby stosujące tirzepatyd straciły około 24% masy ciała w ciągu 84 tygodni.

W badaniu SURMOUNT-1 ponad 85% pacjentów schudło o co najmniej 5% masy ciała, a niemal połowa osiągnęła redukcję o 20% lub więcej.

Bezpośrednie porównanie skuteczności

Dane z badań jednoznacznie wskazują przewagę tirzepatydu. Badanie SURMOUNT-5 potwierdziło spadek masy ciała o 20,2% dla tirzepatydu wobec 13,7% dla semaglutydu po 72 tygodniach leczenia. Inne badania pokazały, że pacjenci stosujący tirzepatyd w największej dawce stracili średnio 18% masy ciała, podczas gdy stosujący semaglutyd – około 15%.

Dla porównania, bupropion z naltreksonem w badaniach klinicznych pacjenci tracili średnio około 6,1% masy ciała po 56 tygodniach stosowania, podczas gdy w grupie placebo osiągano tylko około 1,3%, a preparat łączony fenterminy z topiramatem 10,9% w ciągu roku stosowania.

Dodatkowe korzyści zdrowotne

Nowoczesne leki na odchudzanie na receptę wpływają korzystnie również na inne parametry zdrowotne. Tirzepatyd u pacjentów z cukrzycą obniża poziom glukozy na czczo o 3,06 mmol/l, a hemoglobinę glikowaną (HbA1c) o 1,27%. Analogi GLP1 wykazują też działanie hipotensyjne – np. tirzepatyd obniża ciśnienie skurczowe o 5,74 mmHg, a rozkurczowe o 2,91 mmHg.

Co więcej, zarówno semaglutyd, jak i tirzepatyd poprawiają profil lipidowy oraz zmniejszają stłuszczenie wątroby. 

{{cta_2}}

Bezpieczeństwo i skutki uboczne

Bezpieczeństwo leczenia to kluczowa kwestia, którą należy rozważyć przed rozpoczęciem terapii. Każdy lek może powodować działania niepożądane, a ich znajomość pomoże Ci przygotować się na ewentualne dolegliwości.

Typowe działania niepożądane tabletek

Warto zaznaczyć, że tabletki na odchudzanie na receptę mogą wywoływać różne skutki uboczne, ponieważ jest to zależne od substancji czynnej zawartej w śordku. Orlistat, działający lokalnie w przewodzie pokarmowym, powoduje głównie problemy żołądkowo-jelitowe, biegunki tłuszczowe. Preparat łączący naltrekson z bupropionem może sprawiać nudności, wymioty, bóle brzucha, ale również bóle głowy podwyższone ciśnienie i tętno, bezsenność. Na szczęście większość z tych objawów ustępuje po 2-4 tygodniach stosowania. 

Skutki uboczne zastrzyków na odchudzanie

Zastrzyki zawierające analogi GLP-1 najczęściej wpływają na układ pokarmowy. Do częstych objawów należą nudności, uczucie pełności w nadbrzuszu, zaparcia i wzdęcia. Natomiast wymioty, intensywne odbijanie, bóle brzucha to działania niepożądane o których powinien zostać poinformowany lekarz prowadzący leczenie.

Jak pacjenci tolerują leki?

Większość osób dobrze znosi leczenie, szczególnie gdy stosuje się indywidualny schemat stopniowego zwiększania dawki. Działania niepożądane analogów GLP-1 często zmniejszają się po 2-4 tygodniach. Jeśli objawy są zbyt uciążliwe, lekarz może czasowo obniżyć dawkę. Prawidłowo wykonany zastrzyk nie powinien być bolesny ani pozostawiać śladów.

Ryzyko interakcji z innymi lekami

Należy zwrócić uwagę na możliwe interakcje z innymi preparatami. W przypadku zastrzyków, czyli leków inkretynowych interakcje ograniczają się do leków o tak zwanym wąskim zakresie terapeutycznym (np. Digoksyna, warfaryna), bo przez wpływ na perystaltykę mogą wpłynąć na ich wchłanianie i dystrybucję w organizmie, ponad to analogi GLP1 stosowane równolegle z insuliną lub gliklazydem mogą powodować hipoglikemie.  W przypadku tabletek  musimy liczyć się z większą ilością interakcji, zwłaszcza z lekami psychiatrycznymi i neurologicznymi. 

Dostępność i praktyczne aspekty leczenia

Masz już podstawową wiedzę o działaniu i skuteczności leków? Teraz czas na praktyczne kwestie, które mogą wpłynąć na Twoją decyzję o leczeniu.

Które leki są dostępne w Polsce?

W Polsce masz dostęp do sześciu leków zarejestrowanych do leczenia otyłości: orlistat, preparat naltrekson+bupropion, liraglutyd, semaglutyd, tirzepatyd, oraz fentermina+topiramat. Warto zaznaczyć, że leczenie otyłości nie jest jedynym wskazaniem do leczenia tymi substancjami - np. Bupropion jest zarejestrowany do leczenia depresji i nikotynizmu, topiramat do leczenia padaczki, a wszystkie leki inkretynowe do leczenia cukrzycy t.2. 

Koszty terapii - ile musisz wydać?

Miesięczny koszt tabletek na odchudzanie wynosi 200-400 zł dla orlistatu i 400-800 zł dla preparatu naltrekson+bupropion. Zastrzyki są droższe: liraglutyd kosztuje około 800 zł miesięcznie, semaglutyd 1200 zł, a tirzepatyd między 800-2000 zł. Niestety, żaden z tych leków nie podlega refundacji w leczeniu otyłości.

Kto może stosować te leki?

Leki na odchudzanie są przeznaczone dla osób z BMI ≥30 kg/m² lub ≥27 kg/m² z chorobami towarzyszącymi. Wybór konkretnej formy powinien uwzględniać Twoje indywidualne potrzeby, stan zdrowia oraz preferencje dotyczące sposobu podawania leku.

Podsumowanie

Wybór między tabletkami a zastrzykami na otyłość to decyzja, którą powinieneś podjąć wspólnie z lekarzem. Zastrzyki zawierające analogi GLP-1, szczególnie tirzepatyd, osiągają najwyższą skuteczność, tabletki zaś oferują nieco skromniejsze, ale wciąż znaczące rezultaty. Warto pamiętać, że skutki uboczne obu form leków dotyczą głównie układu pokarmowego. Nudności, biegunka czy wymioty mogą występować zarówno przy tabletkach, jak i zastrzykach. Koszty terapii zastrzykami są wyższe niż w przypadku tabletek, co może być istotnym czynnikiem w wyborze metody leczenia. Nowoczesne leki przeciwotyłościowe działają wielokierunkowo – nie tylko redukują masę ciała, ale także poprawiają parametry metaboliczne, obniżają ciśnienie krwi oraz korzystnie wpływają na profil lipidowy. Pamiętaj jednak, że po zaprzestaniu leczenia możliwy jest powrót do poprzedniej wagi. Decyzja o farmakologicznym leczeniu otyłości powinna zostać podjęta po konsultacji z lekarzem. Specjalista oceni, która opcja będzie dla Ciebie najbardziej odpowiednia, uwzględniając Twój stan zdrowia, choroby współistniejące oraz indywidualne preferencje. Tylko taka współpraca gwarantuje bezpieczne i skuteczne leczenie.

Czytaj też: Jak skutecznie rozpocząć leczenie otyłości?